Toàn tỉnh hiện có 41 điểm mỏ khoáng sản đã hết thời hạn khai thác nhưng việc hoàn thổ, phục hồi môi trường vẫn chưa được thực hiện. Điều này gây ra rất nhiều hệ lụy cho công tác quản lý tài nguyên và ổn định đời sống, sản xuất của người dân ở những vùng lân cận.

Khu vực núi Bãi Dịa, thuộc xã Mỹ Lộc, huyện Can Lộc, từng là mỏ khai thác đá của Công ty Cổ phần vận tải và thương mại Trường Sơn, có địa chỉ tại thị xã Hồng Lĩnh. Từ năm 2012, mỏ đá Bãi Dịa hết thời hạn khai thác, thế nhưng cho đến nay doanh nghiệp vẫn không thực hiện hoàn thổ để bàn giao mặt bằng cho địa phương quản lý. Từ một điểm mỏ hợp pháp, giờ đây khu vực núi Bãi Dịa trở thành nơi khai thác đá bất hợp pháp. Những chiếc máy đào này ban ngày luôn trong trạng thái nghỉ ngơi nhưng khi đêm xuống thì hoạt động hết công suất.

Diện tích mỏ sét 5,8ha của Công ty Cổ phần vật liệu xây dựng Nghệ Tĩnh đã hết thời hạn khai hác từ ngày 27 tháng 3 năm 2011. Thế nhưng toàn bộ diện tích vẫn chưa được hoàn thổ. Thực tế là chủ mỏ đã chuyển nhượng lại toàn bộ diện tích mỏ và nhà máy sản xuất gạch tuy nen cho Nhà máy gạch tuynel Thiên Lộc. Tuy nhiên, đơn vị này cho rằng họ chưa có quyền lợi khai thác nên cũng không có nghĩa vụ hoàn thổ.

Trên địa bàn Hà Tĩnh hiện đang tồn tại hơn 41 điểm mỏ chưa được hoàn thổ, trả lại môi trường, đồng nghĩa với hơn 10 doanh nghiệp vẫn chưa thực hiện nghĩa vụ của mình. Một trong những nguyên nhân mà nhiều doanh nghiệp chây ỳ trong việc thực hiện nghĩa vụ hoàn thổ, phục hồi môi trường đó là chi phí hoàn thổ thường cao gấp nhiều lần so với số tiền ký quỹ.

Nghị định 155 của Chính phủ quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường ghi rõ: Phạt tiền từ 200 triệu đến 250 triệu đồng đối với hành vi không thực hiện cải tạo, phục hồi môi trường. Luật Khoáng sản năm 2010 cũng quy định: trong thời hạn 6 tháng kể từ ngày giấy phép khai thác khoáng sản hết hiệu lực, doanh nghiệp phải có trách nhiệm hoàn thổ, phục hồ môi trường để bàn giao địa phương quản lý. Quy định là khá chặt chẽ, hình phạt là khá nặng, thế nhưng trên thực tế việc thực hiện vẫn hết sức tùy tiện.

Đáng nói là có những mỏ đã hết hạn khai thác từ hơn một chục năm nay, nhưng cơ quan chức năng vẫn lúng túng chưa tìm ra những giải pháp hiệu quả để xử lý dứt điểm.

Việc cấp phép tràn lan, cộng với sự buông lỏng quản lý của nhà nước, khiến cho tài nguyên khoáng sản bị khai thác bừa bãi, môi trường bị tàn phá, làm mất mỹ quan tại các địa phương.

Sỹ Tâm – Xuân Dũng/HTTV