Vì sao công trình thủy lợi nghìn tỷ chậm phát huy hiệu quả?
Chỉ xây dựng kênh trục mà không xây dựng kênh nhánh, nên nhiều diện tích đất sản xuất tại xã Thạch Mỹ, huyện Lộc Hà còn khó khăn về nguồn nước. Kỳ vọng về một công trình “ngăn mặn, giữ ngọt”, tạo ra cú hích lớn cho ngành nông nghiệp của người dân nhiều địa phương đang trở nên hẫng hụt.
Sau hơn 3 năm đưa vào khai thác sử dụng, nhiều diện tích đất nông nghiệp tại xã Thạch Châu, huyện Lộc Hà vẫn chưa tiếp cận được nguồn nước từ hệ thống kênh trục sông Nghèn. Không thể chờ đợi thêm, địa phương này đã phải tự xoay xở, tìm nguồn lực để thi công hệ thống kênh nhánh dẫn nước về đồng ruộng để phục vụ cho hoạt động sản xuất của người dân. Do nguồn lực có hạn, nên việc triển khai thực hiện cũng hết sức chắp vá.

Với tổng mức đầu tư lên tới gần 1.000 tỷ đồng; riêng hợp phần hệ thống kênh trục sông Nghèn trên 800 tỷ đồng, theo tính toán. Dự án cống Đò Điểm và hệ thống kênh trục sông Nghèn sẽ cấp nước tưới cho hơn 12.000 ha đất nông nghiệp tại 5 huyện, thị phía Bắc của tỉnh Hà Tĩnh. Đồng thời, ngăn mặn, giữ ngọt, tiêu nước, đảm bảo an toàn cho đê La Giang trong mùa mưa bão, kết hợp với giao thông thủy lợi, chủ động ứng phó với các vấn đề biến đổi khí hậu - nước biển dâng. Tuy nhiên, sự đầu tư xây dựng công trình một cách thiếu đồng bộ, đang đẩy nhiều địa phương vào thế khó khi buộc phải tiếp tục đầu tư mới, trong điều kiện người dân được hưởng lợi từ công trình đa phần còn khó khăn.

Không thể phủ nhận những mặt tích cực của Dự án cống Đò Điệm, và hệ thống kênh trục sông Nghèn trong việc xóa bỏ nhiều diện tích đất tử địa tại các địa phương. Tuy nhiên, cũng cần nhìn thẳng vào những bất cập hiện nay của dự án sau khi đi vào vận hành, phục vụ tưới, tiêu để từng bước tháo gỡ, tiếp tục hoàn thiện hệ thống kênh nhánh để phát huy tối đa được hiệu quả.
Để chủ động nguồn nước sản xuất, người dân xã Thạch Mỹ, huyện Lộc Hà đã đục hệ thống kênh chính để dẫn nước vào ruộng. Đây là hành vi vi phạm quy định về bảo vệ an toàn công trình thủy lợi, đê điều và phòng, chống thiên tai cần phải ngăn chặn, xử lý.

Tuy nhiên, cả một hệ thống kênh trục kéo dài 18 km, mà không hề có một kênh nhánh dẫn nước, khiến cho người dân rơi vào tình cảnh trớ trêu khi kênh chạy qua ruộng lại không thể cấp nước cho ruộng. Điều cấp thiết hiện nay chính là giải quyết nguồn lực, để triển khai xây dựng hệ thống kênh nhánh từ hệ thống kênh trục sông Nghèn, nhằm nâng cao năng lực tưới, tiêu tạo điều kiện thuận lợi cho người dân trong sản xuất, canh tác./.
Thanh Huyền – Hà Phương/HTTV