Theo thống kê từ Sở LĐ-TB&XH, nhóm lao động phi chính thức tức là lao động tự do ở Hà Tĩnh hiện chiếm hơn 58% trong tổng số lực lượng lao động chung của toàn tỉnh. Và trong đó, có trên 80% lao động ở nhóm lao động phi chính thức này lại không ký hợp đồng lao động.

Những năm gần đây, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách hướng về nhóm lao động tự do. Tuy nhiên, trên thực tế, số lao động tự do tham gia các chính sách này để được hỗ trợ, san sẻ rủi ro vẫn còn ở con số rất khiêm tốn.

Cách đây 10 năm về trước, anh Bùi Văn Trung ở xã Thạch Liên, huyện Thạch Hà đi theo một tổ thợ xây ở địa phương vào các tỉnh miền Nam làm để làm việc. Trong một vụ tai nạn ngã từ giàn giáo anh bị đa chấn thương, gãy cột sống, khiến cơ thể bị liệt nửa người, không thể đi lại được. Là lao động tự do không có hợp đồng lao động, không có bảo hiểm nên anh không được đền bù hỗ trợ gì.

Anh Bùi Văn Trung - Xã Thạch Liên, huyện Thạch Hà

Không riêng gì anh Trung mà nhiều người lao động khác cũng không tham gia bất kỳ loại hình bảo hiểm nào, mặc dù đã có hơn 10 năm làm nghề phụ hồ cho nhiều chủ doanh nghiệp xây dựng nhưng là lao động tự do, không ký kết hợp đồng lao động. Không những chịu nhiều thiệt thòi về quyền khác, những lao động này còn phải đối mặt với nhiều khó khăn khác, như: mất sức lao động sớm, bị buộc thôi việc do độ tuổi, sức khỏe; hoặc nếu có việc làm thì cũng chỉ được trả công với mức lương thấp.

Hiện nay, phần lớn lao động tự do, ngoài những khó khăn như: công việc không ổn định, thu nhập thấp thì họ còn ít có cơ hội tiếp cận các dịch vụ an sinh xã hội cơ bản...

Trước những khó khăn mà Lao động tự do đang gặp phải, những năm gần đây, Nhà nước đã thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện và bảo hiểm y tế toàn dân để tạo điều kiện cho mọi người dân được chăm sóc sức khỏe, được hưởng chế độ hưu trí, tử tuất khi về già… Nhưng, trên thực tế, số Lao động tự do tham gia rất ít. Bên cạnh trình độ, nhận thức còn nhiều hạn chế thì thu nhập của Lao động tự do còn quá bấp bênh nên không có điều kiện để tham gia các loại hình bảo hiểm này.

Để lao động tự do được bảo vệ và hưởng thụ các chính sách an sinh xã hội hiện có, đòi hỏi các cơ quan chức năng liên quan và chính quyền địa phương, cần đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức, tạo điều kiện để đối tượng này tham gia các loại hình bảo hiểm, đặc biệt là chính sách bảo hiểm thất nghiệp. Bên cạnh đó, cũng cần tăng cường công tác thanh, kiểm tra phát hiện, xử lý nghiêm các sai phạm trong quy định sử dụng lao động.

 Tuệ Trang – Mạnh Thức/HTTV