Sáng tạo khoa học kỹ thuật trong giới trẻ là xu hướng cần được khuyến khích, để vừa khơi dậy niềm đam mê nghiên cứu, vừa giúp các em học sinh tìm thấy những mối liên hệ thực tiễn từ quá trình được học, được đào tạo. Phong trào này đang được tạo dựng bởi Cuộc thi khoa học kỹ thuật dành cho học sinh THPT do ngành Giáo dục tổ chức và Hội thi sáng tạo KHKT dành cho thiếu niên nhi đồng do Liên hiệp các hội KHKT tổ chức.  Thế nhưng, hiệu quả liệu có mang lại thực chất hay không là điều mà rất nhiều bậc phu huynh quan tâm.   

​Mới đây, ngành Giáo dục Hà Tĩnh đón nhận tin vui khi sản phẩm "Thiết bị thông minh sử dụng trí tuệ nhân tạo để hỗ trợ người khiếm thị” của một nhóm học sinh Trường THPT Phan Đình Phùng, thành phố Hà Tĩnh được vinh danh trong “Sách vàng sáng tạo Việt Nam" năm 2021. 

Trước đó, sản phẩm này đạt giải khuyến khích Cuộc thi KHKT cấp quốc gia, dành cho học sinh trung học năm học 2020- 2021. Thế nhưng sau khi đạt giải, dự án cũng không thể phát triển thêm để ứng dụng hỗ trợ người khiếm thị. Vậy là bộ thiết bị đã được chủ nhân tháo rời, phục vụ vào mục đích khác.

Còn đây là sản phẩm xe lăn điều khiển bằng sóng não của học sinh Trường THPT Lê Quý Đôn, huyện Thạch Hà, vừa đạt giải nhất cuộc thi KHKT cấp tỉnh năm học 2021 - 2022. Chủ trì thực hiện là một học sinh lớp 12, thế nhưng sản phẩm lại được hoàn thành bởi sự góp sức của một thầy giáo bộ môn công nghệ. 

Đã có khá nhiều cách làm như vậy đang được các trường tổ chức chỉ để lấy thành tích và quyền lợi. Cụ thể đối với giáo viên đồng hành thì có thể được xem xét nâng lương trước thời hạn, được xét tặng giấy khen, bằng khen và ưu tiên các danh hiệu. Học sinh thì được ưu tiên tuyển thẳng vào một số trường hoặc cộng điểm xét tuyển vào đại học. Còn nhà trường thì có thêm thành tích để tự hào. 

Rõ ràng cách làm của nhiều trường học và của Ban tổ chức trong nhiều trường hợp đã làm méo mó một sân chơi trí tuệ. Thay vì tạo động lực, khơi dậy niềm đam mê sáng tạo, thì không ít trường hợp lại mang đến sự luồn lách, đối phó. Đây là thực tế cần phải được nhìn nhận nghiêm túc, bởi sự không thực chất không chỉ gây lãng phí thời gian tiền bạc, mà còn tiếp tay cho cách nghĩ, cách làm thiếu trung thực cho các em ngay từ khi đang ngồi trên ghế nhà trường. 

Thục Anh – Trần Vũ/HTTV