Năm 1945, phong trào Bình dân học vụ do Chủ tịch Hồ Chí Minh phát động, đã tạo ra sự thay đổi mang tính cách mạng về dân trí trong những ngày đầu thành lập nước. Bài học từ phong trào bình dân học vụ vẫn còn nguyên giá trị đến ngày nay, đặc biệt trong công cuộc “bình dân học vụ số” -  phổ cập các nền tảng số, công nghệ số, kỹ năng số đến người dân vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa, những nơi còn nhiều khó khăn trong tiếp cận cũng như ứng dụng công nghệ phục vụ đời sống.

Những “điểm nghẽn” trong thực hiện chuyển đổi số

Ngày 22/10/2021, Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 05 về tập trung lãnh đạo, chỉ đạo chuyển đổi số tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030. Trên cơ sở kế hoạch của UBND tỉnh, các địa phương đã ban hành kế hoạch chuyển đổi số trên địa bàn, trong đó phân công nhiệm vụ cụ thể đến từng cán bộ, công chức xã. Tuy nhiên ở nhiều địa phương, nhất là các xã vùng sâu, vùng xa hệ thống hạ tầng phục vụ chuyển đổi số chưa đầy đủ, tỷ lệ người dân có điện thoại thông minh còn thấp, nhiều nơi còn nằm trong vùng lõm sóng nên việc tiếp cận các nội dung chuyển đổi số còn nhiều hạn chế. 

Nhiều người cao tuổi gặp khó khăn khi tiếp cận các giao dịch trên môi trường mạng

Cách đây hơn 3 năm, UBND xã Quang Thọ được cấp 1 chiếc máy truy cập internet và được đặt tại Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả. Chiếc máy có chức năng giúp người dân và cán bộ có thể thực hiện và kiểm tra các giao dịch trên Cổng dịch vụ công trực tuyến Quốc gia. Tuy nhiên chưa hết thời gian khấu hao thì đã hư hỏng. Nguyên nhân được cho là do lỗi phần mềm và người dân cũng không có nhu cầu sử dụng.

Chuyển đổi số là mục tiêu quan trọng, giúp chính quyền cơ sở rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho người dân. Tuy nhiên, số người dân biết và thực hiện các dịch vụ công ở xã vẫn còn khiêm tốn, việc thực hiện các thao tác trên điện thoại thông minh chưa tốt, nhiều người còn giữ thói quen đến tận xã giải quyết cho chắc chắn dẫn đến hiệu quả chuyển đổi số chưa được như kỳ vọng.

 Tổng Bí thư Tô Lâm, trong buổi gặp mặt các nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 (Ảnh VOV)

Tổng bí thư nhấn mạnh: “Phát động thực hiện phong trào “bình dân học vụ số”. Thực tế hiện nay, còn tỷ lệ lớn người dân, kể cả cán bộ trong cơ quan nhà nước chưa nắm vững về chuyển đổi số; trong khi đó, Bộ Chính trị đã bàn và quyết định sẽ ban hành Nghị quyết về chuyển đổi số quốc gia. Để thực hiện thành công Nghị quyết này, yêu cầu nhanh chóng phổ cập tri thức cơ bản về chuyển đổi số cho toàn dân đang đặt ra cấp thiết”. 

 Thực tế ngày nay trong bối cảnh mọi người kết nối với nhau, tìm hiểu kiến thức trên những chiếc máy tính, điện thoại thông minh, thì những bài học từ bình dân học vụ để áp dụng triển khai phong trào “Bình dân học vụ số” vẫn còn nguyên

Từ Bình dân học vụ đến Bình dân học vụ số

Bức ảnh Bác Hồ đến thăm lớp Bình dân học vụ ở Hà Nội năm 1956 (Ảnh: Tư liệu) 

Cách đây gần 8 thập kỷ, những lớp bình dân học vụ đầu tiên ra đời để chống nạn mù chữ, thực hiện theo lời hiệu triệu của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Với sự quyết tâm của người dân cả nước cùng nhiều hình thức học độc đáo, chỉ một năm (từ 8/1945 - 8/1946), phong trào bình dân học vụ đã xóa mù chữ cho hơn 2,5 triệu người. Sau 5 năm, gần 12,2 triệu người (khoảng 30% dân số) đã biết chữ. Đến năm 1965 thì hoàn thành xóa nạn mù chữ. Mang tinh thần của phong trào Bình dân học vụ, chuyển đổi số ngày nay cũng cần một phong trào quần chúng rộng rãi, huy động sức dân và tổ chức Nhân dân theo đúng phương châm và tinh thần mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng khuyến cáo:“Những người đã biết chữ hãy dạy cho những người chưa biết chữ. Những người chưa biết chữ hãy gắng sức mà học cho biết đi. Vợ chưa biết thì chồng bảo, em chưa biết thì anh bảo, cha mẹ không biết thì con bảo”.

 Cùng với sự cầu thị học hỏi của bản thân của mỗi người dân, thì việc phát huy đúng mức vai trò của Tổ công nghệ số cộng đồng trong thời gian qua, cũng đã mang lại nhiều kết quả nổi bật trong công tác chuyển đổi số. Theo Sở Thông tin và Truyền thông, toàn tỉnh hiên có hơn 1.900 Tổ chuyển đổi số cộng đồng được thành lập ở Thôn, Tổ dân phố thuộc 13 huyện, thành phố, thị xã với tổng số hơn 5.800 thành viên hoạt động. Đây cũng là mắt xích quan trọng để phong trào “Bình dân học vụ số”  được củng cố, kiện toàn về mặt tổ chức, được tập huấn nghiệp vụ chu đáo  từ đó tạo ra cú hích quan trọng để lập nên kỳ tích như bình dân học vụ thời lập nước.

Mới đây, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hà Tĩnh cũng đã chỉ đạo xây dựng kế hoạch thực hiện phong trào thi đua “Bình dân học vụ số” phù hợp với đặc điểm, tình hình của ngành, địa phương, đơn vị, hướng tới thực hiện mục tiêu phổ cập chuyển đổi số toàn dân. Đây sẽ là cơ sở để Hà Tĩnh nhanh chóng phổ cập tri thức cơ bản về chuyển đổi số cho toàn dân, đảm bảo các tầng lớp Nhân dân đều hiểu biết và có kỹ năng ứng dụng công nghệ vào đời sống, kinh tế, xã hội, góp phần hiện thực hoá các mục tiêu kỷ nguyên vươn mình của dân tộc./.

Theo Hồng Việt, Bách Hợp,Trường Biên/HTTV